TỪ ĐƯỜNG HỌ HOÀNG BÙI

“Nhờ tinh thần đoàn kết, con cháu góp sức, góp của góp công, vào ngày 13 tháng 5 Nhâm Dần, trên nền nhà thờ cũ họ Hoàng Bùi đã diễn ra lễ Phạt mộc vô cùng linh thiêng. Đến ngày 15 tháng 8 âm lịch Nhâm Dần, Từ đường họ Hoàng Bùi chính thức được khởi công xây dựng. Nhà thờ được xây dựng bằng gỗ lim Nam Phi 3 gian, 24 cột, lợp ngói truyền thống, rộng 8m, dài 10m, móng sâu, nền lát gạch đỏ truyền thống; 300 khối cát đổ nền và xây dựng vượt thuyền, xe từ ngã 3 Bạch Hạc – Sông Lô- Đất Tổ vua Hùng về yên vị. Xây dựng do tốp thợ của anh Nguyễn Văn Đức, thôn Câu Đồng, xã Quảng Trạch, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa triển khai. Phần mộc do anh Nguyễn Văn Hoàn, xã Hoằng Tiến, huyện Hoằng Hoá, tỉnh Thanh Hóa phụ trách. Vào ngày 10 tháng Chạp năm Nhâm Dần nhằm đúng ngày kỵ cụ Thuỷ tổ, rước cụ về nhà mới trong niềm hân hoan của hậu duệ đương thời.

Cổng nhà thờ được xây dựng theo lối truyền thống Việt tam quan, mái gỗ, lợp ngói; giếng tụ thuỷ và bình phong trấn trạch được thiết kế, đắp thủ công độc bản bởi Hoạ sĩ Hoàng Tuấn Can và những người thợ tài hoa xứ Thanh.

Chính giữa trên cổng từ đường là dòng chữ “Hoàng Bùi Tộc” (Họ Hoàng Bùi) được đắp cân đối, trang nghiêm và  uy nghi. Ở hai bên cột cổng chính đôi câu đối: “Quảng Trạch danh hương thiên cổ trọng/ Hoàng Bùi thế tộc vạn niên trường” ( có nghĩa là: Đất Quảng Trạch quê hương có tiếng, lập nghiệp sinh cơ con cháu được như đến giờ, muôn đời coi trọng/Dòng họ Hoàng Bùi, tộc họ trải bao danh tiếng, nối tiếp sinh sôi nảy đẻ nhánh sinh cành, còn nối dài mãi).

Ở phía trong cổng chính là đôi câu đối: “Khương chi an, cư do nhân hành do nghĩa/ Trực dĩ phương, thừa vu tử kế vu tôn” (có nghĩa là: Có được phúc trạch tốt lành là từ ăn ở nhân đức làm điều nghĩa nhân nghĩa/Ra vào ngay thẳng đàng hoàng không hổ thẹn, điều ấy được kế thừa đến con đến cháu)

Sau cổng thờ là tấm bình phong trấn trạch. Lặng bước trước tấm bình phong, chúng ta như thấy thời gian như ngừng trôi…nghe như tiếng nói của cha ông từ ngàn xưa vọng về. Điều đặc biệt phải kể đến sự tỉ mỉ, chu đáo của hậu thế khi đặt 8 chữ Hán ở 2 bên trước bình phong là “Nhật nguyệt tịnh minh/Chúng tinh củng chiếu” (Có nghĩa là: Đây là nơi mà nhật nguyệt cùng soi sáng (chữ nhật ghép với chữ nguyệt thành chữ minh – chơi chữ) và cũng là nơi muôn sao tốt lành chầu về soi sáng). Cùng với đó, 8 chữ nhiều ý nghĩa được đặt ở hai bên sau bình phong “Nhân cơ hậu mạch/Phúc địa trường hưng” (có nghĩa là: Nền nhân nghĩa được dựng xây trên mạch đất phong thuỷ tốt/ Ấy là nơi phúc địa có thể hưng vượng lâu dài).

Tiếp đến sau tấm bình phong là khuôn viên rộng rãi, thoáng mát, tỏa ngát hương hoa. Và, uy nghi nhất chính là khu vực thờ tự gồm ba ban thờ chính. Ở giữa là Ngai và ban thờ Thuỷ tổ, Hội đồng tiền tổ; bên phải là ban thờ Hội đồng cậu; bên trái là ban thờ Hội đồng cô.

Ở cột chính trước bên trong nhà thờ là đôi câu đối “Vinh cánh vinh, Hoàng Bùi thị ân triêm tổ đức/Quý chân quý, tộc miếu đường phúc khánh tông công” (có nghĩa là: Vinh càng vinh, họ Hoàng Bùi được ân triêm công đức tiên tổ/Quý thêm quý, tộc miếu đường thêm phúc thêm lành nhờ công đức tổ tông). Ở chính ngay giữa bàn thờ là đôi câu đối “ Phù quân vĩ tích danh chung đỉnh/Hộ quốc huân công tính Hoàng Bùi” (có nghĩa là: Phò vua, công nghiệp lớn lao danh tiếng còn lưu mãi như chung đỉnh/Giúp nước nhiều công trạng, tính danh còn mãi đó họ Hoàng Bùi).

Cuốn thư phải có dòng chữ “Đức thụ hoa” (Cây đức từ xa xưa của tổ tiên vun trồng nay đơm hoa kết trái). Còn cuốn thư bên phải có dòng chữ “Phúc lai thành” (Phúc trạch dòng tộc lâu bền sẽ viên thành mọi sự) . Nơi trang trọng nhất, linh thiêng  hội tụ, tỏa sáng là bức đại tự nội dung được truyền nhiều đời “Anh linh thần tổ”.

Với bao thăng trầm của thời gian, từ đường dòng họ vẫn ngát hương trầm, nơi hội tụ linh khí trời đất, con cháu bốn phương tìm về mỗi dịp lễ Tết…hay ngưỡng vọng anh linh tiên tổ cầu mong cho hồng ân, phúc ấm. Từ đường dòng họ luôn được chỉnh trang tu bổ cũng là minh chứng cho đạo lý uống nước nhớ nguồn, biết ơn tổ tiên cũng như cầu thị với cộng đồng. Năm Nhâm Dần 2022 đến năm Quý Mão 2023, với sự chung sức chung lòng, góp công, góp của hậu duệ dòng họ cũng như bạn hữu gần xa, những người có duyên với dòng họ, Từ đường dòng họ Hoàng Bùi đã được phục dựng khang trang, bề thế xứng tầm với truyền thống vẻ vang của cha ông. Từ đường luôn là nơi để mỗi người con đi xa để nhớ về, đoàn kết một lòng, kế thừa và phát huy những truyền thống tốt đẹp của dòng họ, luôn tin tưởng về sự trường tồn “Hoàng Bùi Thế tộc” trong sự phát triển của quê hương, đất nước.”